لیفتینگ بار چیست؟ : یکی از عملیات حیاتی در حوزه باربری و باربرداری است که با استفاده از تجهیزات مختلف و مناسب با شرایط کاری، می‌توان بارهای سنگین را به‌راحتی و با ایمنی جابه‌جا کرد. امروزه مجموعه جرثقیل تهران یکی از پیشروهای این عرصه بوده که با ماشین‌آلات قدرتی مختلف رسالت انجام انواع لیفتینگ را برعهده گرفته است. شما موظف هستید تا شرکتی کاردان را برای امور لیفتینگ خود انتخاب نمایید، زیرا این مجموعه‌ها مسئول لیفتینگ بار بوده و از پذیرش مسئولیت‌های موجود در این حوزه سرباز نمی‌زنند. البته از انواع قطعات و وسایل لیفتینگ مرغوب، سالم و جدید نیز استفاده نموده که ایمنی حداکثری را ارائه می‌دهند.
انواع لیفتینگ بار چیست؟
لیفتینگ بار یکی از مهم‌ترین عملیات در حوزه باربری و باربرداری است که به‌وسیله آن بارها و اشیاء سنگین به‌راحتی جا بجا می‌شوند. انواع مختلفی از لیفتینگ وجود دارد که بر اساس نوع ماشین انتخابی، بار و شرایط کار متفاوت هستند. در این بخش به بررسی انواع لیفتینگ در حوزه باربری و باربرداری می‌پردازیم.
· جک هیدرولیکی: جک هیدرولیکی یکی از انواع رایج لیفتینگ است که با استفاده از نیروی هیدرولیک بار را بالا می‌برد. این نوع لیفتینگ به دلیل عملکرد قوی و قابل‌اعتماد برای جابه‌جایی بارهای سنگین استفاده می‌شود.
· جرثقیل سنگین: جرثقیل سنگین و سبک یکی دیگر از انواع رایج لیفتینگ است که برای جابه‌جایی بارهای سنگین و بزرگ استفاده فراوانی دارد. این وسیله دارای یک سیستم کابلی است که به‌وسیله موتور قدرت می‌گیرد و بار را بالا و پایین می‌برد.
· بالابرها: بالابرها نیز برای جا بجایی بارها و اشخاص به طور عمودی استفاده می‌شود. این وسیله دارای یک سیستم قابل‌حمل است که با استفاده از موتور بار را بالا و پایین می‌برد.
· کرین: کرین یکی از انواع پیچیده‌تر لیفتینگ بوده که برای جابه‌جایی بارهای سنگین و دسترسی به ارتفاعات بالا استفاده می‌شود. این وسیله دارای یک سیستم بزرگ و قدرتمند است که بار را بالا می‌برد.
برای هر نوع لیفتینگ نیاز به آموزش و استفاده صحیح و ایمن داریم. ازاین‌رو، مهم است که کارکنان و عموم مردم که با این ابزارها کار می‌کنند، دقت و توجه کافی را به ایمنی و دستورالعمل‌های استفاده داشته باشند.
مسئولین فرایند لیفتینگ که در باربرداری مسئولیت دارند:
مدیر تیم باربرداری، تیم باربرداری، مدیر پروژه، مالک جرثقیل، اجاره‌کننده جرثقیل و درنهایت اپراتور جرثقیل طبق استانداردها و قوانین بین‌المللی ازجمله استاندارد ASME (انجمن مهندسین مکانیک آمریکا) در فرایند انواع لیفتینگ و باربرداری مسئول هستند. بدین ترتیب مسئول لیفتینگ بار در صورت بروز خسارات و اتفاقات جانی و مالی باید در برابر مراجع ذی‌صلاح پاسخگو باشد.
دستورالعمل‌ها در هنگام لیفتینگ:
باتوجه‌به اینکه انواع جرثقیل سنگین و سبک از مهم‌ترین ابزارهای حوزه لیفتینگ به شمار می‌روند و همان قدر که پرفایده بوده در صورت بی‌احتیاطی صدمه زا نیز هستند. دستورالعمل‌های حوزه لیفتینگ بیشتر حول آن‌ها شکل‌گرفته است. بدین ترتیب لیفتینگ یکی از فعالیت‌های مهم در صنعت حمل‌ونقل و لجستیک است که نیازمند رعایت دستورالعمل‌های خاص و دقیق می‌باشد. بررسی این دستورالعمل‌ها و نکات مهم در هنگام لیفتینگ را در این بخش به شما عرضه می‌نماییم.
۱٫ بررسی و تجهیزات قبل از شروع عملیات لیفتینگ:
قبل از شروع هر عملیات لیفتینگ، باید از تجهیزات موردنیاز مطمئن شوید. این شامل بررسی کامل سیستم لیفت و وضعیت آن، بررسی تمامی وسایل ایمنی موردنیاز مانند بندها و زنجیرها، بررسی سلامت وضعیت بار و همچنین ارزیابی مسیر حرکت و محدودیت‌های موجود می‌باشد.
۲٫ برنامه‌ریزی و تدوین پلن لیفتینگ:
قبل از انجام هر عملیات لیفتینگ باید یک برنامه‌ریزی دقیق نیز انجام شود. این برنامه شامل تدوین پلن (نقشه) لیفتینگ، تعیین مسیر مناسب، شناسایی محدودیت‌ها و موانع ممکن، تعیین نقاط عبور و توقف و همچنین بررسی مسیرهای فرعی در صورت لزوم است.
۳٫ آموزش و ایمنی:
آموزش کارکنان در خصوص ایمنی و استفاده صحیح از تجهیزات و وسایل لیفتینگ نیز بسیار ضروری است. کارکنان باید با دستورالعمل‌های ایمنی و روش‌های استفاده از وسایل انواع لیفتینگ آشنا بوده و همچنین باید قادر به تشخیص و رفع خطرات احتمالی در زمان لیفتینگ باشند.
۴٫ انتخاب مناسب وسایل لیفتینگ:
انتخاب مناسب وسایل لیفتینگ نیز بسیار مهم بوده و بررسی و تعیین وزن و حجم بار، انتخاب مناسب‌ترین سیستم لیفت، استفاده از بندها و زنجیرها با استحکام کافی و تأییدهای لازم برای محیط کار مربوطه ازجمله این دستورالعمل‌ها است.
۵٫ رعایت قوانین و مقررات مربوطه:
در هنگام لیفتینگ حتماً باید قوانین و مقررات مربوطه را رعایت کنید. این شامل رعایت محدودیت‌های وزنی و ابعادی، رعایت نکات ایمنی و استفاده صحیح از تجهیزات، رعایت نکات ایمنی در محیط کار و حفظ سلامت کارکنان است.
۶٫ نظارت و کنترل:
برای اجرای صحیح عملیات لیفتینگ باید نظارت و کنترل دقیقی داشته باشید. نظارت بر همه مراحل ازجمله بسته‌بندی و آماده‌سازی بار، بارگیری و تخلیه بار و همچنین نظارت بر کارکنان و استفاده صحیح از تجهیزات و وسایل لیفتینگ ضروری است.
وسایل لیفتینگ و باربرداری:
وسایل لیفتینگ و باربرداری شامل ادوات، اتصالات و ماشین‌آلات این حوزه بوده که با بررسی آن‌ها متوجه تنوع بالایی در این حوزه می‌شویم. برای آشنایی بیشتر شما با این قطعات فیزیکی به شرح هرکدام به‌صورت جداگانه می‌پردازیم.
· ماشین‌آلات لیفتینگ:
این ماشین‌ها شامل جرثقیل سنگین و سبک (در انواع سقفی، برجی، مفصلی و…) تا انواع بابکت، بالابر، بالانسرها، پولیفت‌های زنجیری، تیفور، مگنت‌ها می‌شوند. درواقع این ماشین‌ها رسالت حمل و جابه‌جایی بار را از مکانی به مکان دیگر دارند.
· اتصالات لیفتینگ:
قطعاتی نیز وجود دارند که در نقش اتصالات بین ماشین‌های لیفتینگ و ادوات قرار می‌گیرند. از این اتصالات می‌توان به بست بکسل، مهارکش، شگل، پیج دینام، کارابین، گوشواره و رابط زنجیر اشاره نمود. البته این حوزه گسترده‌تر نیز بوده و انواع جکلوی، قلاب قرقره و حلقه فولادی نیز در دسته اتصالات لیفتینگ قرار می‌گیرند.
· ادوات لیفتینگ:
سیم‌بکسل Steel wire rope، زنجیر باربرداری Chain و تسمه حمل بار با ضرایب امنیتی بسیار بالا، انواع سیم‌بکسل، انواع قلاب (دینام نری، دینام مادگی، یو شکل، کارابین)، انواع زنجیر (کابلی، رولو، کورب، فیگارو، طنابی، بیزانس) و تسمه‌های حمل که دارای استانداردها و طراحی‌های مختلفی هستند را نیز می‌توان در دسته ادوات لیفتینگ جای داد.
انواع بستن بار در لیفتینگ:
بستن بار در عملیات لیفتینگ یکی از مهم‌ترین و پیچیده‌ترین قسمت‌ها است. چراکه در طول فرایند بستن بار، صحت عمل و ایمنی، عامل اصلی در جلوگیری از وقوع حوادث و صدمات جسمانی به کارگران و همچنین حفظ سلامت بار است. بدین ترتیب آشنایی با انواع روش‌های صحیح بستن در لیفتینگ بار برای کارگران و مدیران بسیار حیاتی است. بستن بار به شکل تک اسلینگ عمودی، مهاری، تک اسلینگ بسکتی، دو اسلینگ بسکتی، بسکتی دو دور پیچ، خفتی تک اسلینگ، خفتی دو اسلینگ و خفتی دو دور پیچ از روش‌های رایج در لیفتینگ بار محسوب می‌شوند. ولی در حالت کلی نیز به روش‌های زیر می‌توان یک لیفتینگ بی‌خطر را برنامه‌ریزی نمود.
· ابزارهای مکانیکی:
یکی از انواع رایج بستن بار در لیفتینگ، بستن بار با استفاده از ابزارهای مکانیکی است. در این روش از لنجک‌ها، زنجیره‌ها یا ایستگاه‌های بالابری استفاده می‌شود تا بار را به دستگاه لیفتینگ متصل کنند. این روش عموماً برای بارهای سنگین و بزرگ استفاده می‌شود و به‌صورت قوی و ایمن بار را در محل خود قرار می‌دهد.
· بندها یا نوارها:
روش دیگری در بستن بار استفاده از بندها یا نوارهای باربری بوده، اما این روش برای بستن بارهای کوچک‌تر و سبک‌تر مناسب است. بندها و نوارها معمولاً از جنس نایلون، پلی‌استر یا فولاد ساخته می‌شوند و قادر به تحمل وزن بار مشخصی هستند. این روش امکان حمل بارها به‌صورت آسان و سریع را فراهم می‌کند و بار را به دستگاه لیفتینگ متصل می‌نماید.
· جعبه‌های بسته‌بندی:
علاوه بر موارد یادشده، روش‌های دیگری مانند استفاده از جعبه‌های بسته‌بندی خاص، پالت‌ها یا کیسه‌های بسته‌بندی نیز برای بستن بار در لیفتینگ استفاده می‌شوند. این روش‌ها عموماً برای حمل بارهای حساس و شکننده مورداستفاده قرار می‌گیرند و باعث حفاظت از بار در برابر آسیب و خرابی می‌گردند.