لیفتینگ پلن با معرفی استانداردهای مهندسی، نکات کلیدی و نحوه صحیح استفاده از تجهیزات موردنیاز در اجرای پروسه‌های باربرداری توسط جرثقیل‌ها به ایمن‌سازی شرایط کاری می‌پردازد. البته تدوین انواع لیفتینگ پلن متناسب با پروژه‌های در دست نیازمند کسب اطلاعات متفاوت در مورد نوع عملیات، چینش وظایف پرسنل، تعریف شیوه‌های کاری اصولی و نحوه برنامه‌ریزی برای انواع باربندی است.
بدین ترتیب عدم دقت در انتخاب یک مسئول لیفتینگ پلن کاردان و باتجربه سبب بروز اشتباه در انتخاب جرثقیل و وسایل لیفتینگ پلن مناسب و به‌تبع آن بروز خسارات سنگین خواهد شد. جرثقیل تهران باتوجه‌به اهمیت این موضوع از افراد متخصص در این حوزه کمک گرفته تا حد توان لیفتینگ بارهایی بدون حادثه و مخاطره را سازمان‌دهی نماید.
اهمیت لیفتینگ پلن چیست؟
لیفتینگ پلن یکی از برنامه‌ریزی‌ها، عملیات، محاسبات و شبیه‌سازی‌های مهم قبل و حین باربرداری و بارگیری توسط جرثقیل‌ها، بالابرها و اسلینگ‌ها است که اهمیت بسیاری در این عملیات دارد. بدین ترتیب لیفتینگ پلن به معنای برنامه‌ریزی و طراحی مناسب برای انجام عملیات باربرداری و بارگیری بوده و شامل انتخاب درست نوع جرثقیل سنگین، محاسبه و تعیین وزن بار، تعیین نقطه تعادل بار و مسیر مناسب برای حرکت بار می‌شود.
انجام درست انواع لیفتینگ پلن به بهبود کارایی و ایمنی در عملیات باربرداری و بارگیری منجر شده و از عواقب ناخواسته مانند خرابی بار یا جرثقیل جلوگیری می‌کند. همچنین، لیفتینگ پلن به کاهش هزینه‌ها و زمان صرف شده در این عملیات کمک کرده و برنامه‌ریزی مناسب برای بهره‌وری بیشتر در استفاده از جرثقیل‌ها را فراهم می‌کند.
بنابراین، اهمیت لیفتینگ پلن در باربرداری و بارگیری توسط انواع جرثقیل سنگین غیرقابل‌انکار است و باید بادقت و دانش کافی انجام شود.
انواع لیفتینگ پلن بر اساس باربرداری:
لیفتینگ پلن یکی از عملیات مهم در باربرداری و بارگیری بوده که توسط انواع تجهیزات و وسایل لیفتینگ پلن انجام می‌پذیرد. برای اجرای آن باید به نوع بار و نوع باربرداری توجه ویژه‌ای داشته باشیم. هر نوع باربرداری نیاز به لیفتینگ پلن خاص خود دارد که بر اساس آن می‌توان بار را به‌صورت ایمن و کارآمد جابه‌جا کرد. در این بخش به بررسی انواع لیفتینگ پلن بر اساس نوع باربرداری می‌پردازیم.
اول: لیفتینگ پلن برای بارهای عادی:
درصورتی‌که بار موردنظر یک‌بار عادی باشد، لیفتینگ پلن باید به‌گونه‌ای انجام پذیرد که بار به‌صورت متوازن به بالا رفته و از سوارشدن ناگهانی جلوگیری شود. این لیفتینگ پلن معمولاً شامل استفاده از صفحه‌های نگهدارنده برای تثبیت بار و استفاده از سیم‌بندی مناسب به‌منظور ممانعت از جابه‌جایی ناخواسته بار و برهم‌خوردن تعادل است.
دوم: لیفتینگ پلن برای بارهای حساس:
بارهای حساس ممکن است نیاز به لیفتینگ پلن خاصی داشته باشند که برای جلوگیری از خدشه‌دار و خراب‌شدن بار استفاده می‌شود. در این صورت، لیفتینگ پلن شامل استفاده از وسایل لیفتینگ پلن نگهدارنده نرم و محافظ برای جلوگیری از تماس مستقیم بین بار و جرثقیل بوده و توانایی پیشگیری از بروز خسارات و صدمه به بدنه بار را دارد.
سوم: لیفتینگ پلن برای بارهای طویل:
بعضی از بارها به دلیل طولانی‌بودن نیاز به لیفتینگ پلن خاصی دارند تا بتوانند به‌صورت ایمن جابه‌جا شوند. در این حالت، لیفتینگ پلن معمولاً شامل استفاده از تسمه‌های ویژه و سیستم‌های نگهدارنده برای تثبیت بار است تا طول نامتعارف بار در فرایند باربرداری خللی ایجاد نکند.
چهارم: لیفتینگ پلن برای بارهای سنگین:
بارهای سنگین نیاز به لیفتینگ پلن دارند که بتواند وزن بار را تحمل کرده و بار را به‌صورت مناسب نقل‌وانتقال دهد. در این صورت، لیفتینگ پلن به استفاده از ابزار نگهدارنده قوی و به‌کارگیری جرثقیل‌های با ظرفیت و قدرت بالا اختصاص می‌یابد. این بارهای سنگین فراتر از نمونه‌های رایج در باربری‌های داخل‌شهری است.
پنجم: لیفتینگ پلن برای بارهای دارای لغزش:
بعضی از بارها به دلیل احتمال لغزش، نیاز به لیفتینگ پلنی داشته که این توانایی را ارائه دهد، بارها براثر لغزش در مکان خود منحرف نشده و سبب بروز حوادث نگردند. در این حالت، لیفتینگ پلن به استفاده از ابزارهای نگهدارنده خاص و سیم‌بندی مناسب برای تثبیت بار منتهی می‌شود تا حالتی ضدلغزش ایجاد گردد.
باتوجه‌به اینکه هر نوع باربرداری نیاز به لیفتینگ پلن خاص خود دارد، برای انجام این عملیات بهتر است، قبل از شروع کار، لیفتینگ پلن مناسب را بر اساس نوع باربرداری و بار موردنظر تهیه و استفاده کنیم. این کار به عملیات باربرداری و بارگیری کمک زیادی می‌کند و احتمال بروز حوادث و صدمات را به حداقل ممکن می‌رساند.
نحوه نوشتن و تهیه لیفتینگ پلن:
مدیر تیم باربرداری انواع لیفتینگ پلن را متناسب با مسائل سایت اجرایی و الزامات باربرداری به‌صورت دستی یا به شکل سیستماتیک و توسط کامپیوترهای خاصی و به‌صورت ماشینی پس از محاسبات و بررسی‌ها نوشته و تنظیم می‌کند. سپس این نقشه راه به رؤیت مسئول ایمنی و سوپروایزرها رسیده تا قابلیت اجرایی آن تأیید گردد. این افراد کاملاً آموزش‌دیده و متخصص بوده و صلاحیت‌های لازم را جهت‌پذیرش چنین منصبی دارند.
دوره لیفتینگ پلن:
دوره لیفتینگ پلن زیر نظر مدرسان باتجربه و دارای دانش کافی ارائه می‌شود که بر علومی چون عملیات باربرداری، انواع جرثقیل و کارکردهای آن‌ها، استانداردهای مربوط در حوزه لیفتینگ، جدول بار و نکات فنی آشنایی کاملی دارند. به کمک این علوم و بسیاری مسائل تخصصی دیگر است که دیدی واقعی بر نحوه صحیح غلبه‌کردن به نیروی گرانش زمین، چگونگی کنترل بار در ارتفاعات و ایمن‌سازی محیط کاری به دست می‌آورند. بدین ترتیب با گذران این دوره‌ها و کسب نمره قبولی به‌عنوان مسئول لیفتینگ پلن توانایی ارزیابی فاصله ایمن عملیاتی، مکانیک خاک بستر کاری، سنجش شرایط مساعد آب‌وهوایی و تشخیص تجهیزات و وسایل موردنظر رادارید. ازاین‌رو تهیه لیفتینگ پلن مسئولیت بسیار سنگینی بوده که از عهده هر شخصی برنمی‌آید.
لیفتینگ پلن توسط چه کسی تهیه می‌شود؟
لیفتینگ پلن بایستی توسط مدیر عملیات باربرداری یا مسئول HSE تهیه شود. چراکه این افراد به شرایط کلی کارگاه، نوع بار، وسایل لیفتینگ پلن و تجهیزات باربرداری آگاهی بیشتری داشته و از صلاحیت بهتری برخوردار هستند. برون‌سپاری برای نگارش لیفتینگ پلن (غیر از موارد خاص و باربرداری‌های پیچیده) به‌هیچ‌عنوان توصیه نمی‌شود. چراکه تنها مدیر عملیات باربرداری توانایی پیش‌بینی ریسک‌های بالقوه هر عملیات و نحوه مواجه با هر یک را داشته و باتکیه‌بر تخصص و مهارتش خطرات را دور می‌سازد.
چه کسانی باید لیفتینگ پلن را بدانند؟
کسانی که باید در جریان لیفتینگ پلن قرار گیرند، شامل تعداد قابل‌توجهی هستند و هر یک در فرایند لیفتینگ وظایفی بر عهده‌دارند تا امور به‌خوبی انجام‌شده و فعالیت باربرداری به نحو احسنت خاتمه یابد. به این افراد در قالب یک فهرست اشاره می‌کنیم.
· مدیر پروژه: مسئول تعیین نوع و کیفیت جرثقیل بر اساس ملزومات
· واحد اجرایی: مسئول تعیین پارامترهای موردنیاز لیفتینگ، پیگیری لیفتینگ پلن تأییدی، تأمین شرایط عملیات لیفتینگ
· پیمانکار جرثقیل: تأمین و تدارک انواع جرثقیل مطابق با پروسه لیفتینگ
· مهندس لیفتینگ: نظارت بر لیفتینگ پلن تهیه‌شده و بهبود شرایط در حین اجرا
· اپراتور جرثقیل: کنترل عملکرد جرثقیل بر طبق لیفتینگ پلن، نگهداری از جرثقیل و کار با جرثقیل در حین بازرسی و عملیات کاری
· ریگر: ارائه مختصات دقیق به اپراتور، ارزیابی ریسک برای انجام لیفتینگ
· مسئول لیفتینگ پلن: کنترل لیفتینگ پس از بلندشدن بار و برقراری ارتباط با مهندس لیفتینگ
مواردی که باید در لیفتینگ پلن مورد بررسی و توجه قرار بگیرد:
لیفتینگ پلن که توسط افراد غیرحرفه‌ای ارائه شود یا کپی از نمونه‌های مشابه باشد، توانایی تضمین ایمن فرایند باربرداری را نداشته و قابل‌اعتماد نیست. بدین ترتیب فارغ از نوع باربرداری برای تهیه دقیق انواع لیفتینگ پلن باید به مواردی که در ادامه ذکر می‌کنیم، حتماً توجه شود.
مشخص نمودن محوطه کار با علائم هشداردهنده، اطمینان از استحکام کافی زمین برای مانور جرثقیل، تعیین دقیق وزن بار، ترازسازی محل استقرار جرثقیل سنگین و بررسی ظرفیت خالص بار از حد مجاز از این موارد به شمار می‌روند. ولی برای اطمینان بیشتر بهتر است از برابر بودن سرعت سوئینگ در صورت وجود دو جرثقیل، حجم، ابعاد و ارتفاع بار، نوع ابزار موردنیاز برای مهار، کیفیت وسایل لیفتینگ پلن، بررسی ریسک‌های احتمالی و تعیین دقیق نوع باربرداری نیز مطلع باشید. بدین ترتیب امید می‌رود که یک لیفتینگ عالی و باکیفیت را رهبری نمایید که در آن هیچ حادثه کارکنان و بار را تهدید نمی‌کند.