جیب جرثقیل یک بوم کوچک بالابر و محکم در امتداد بوم اصلی بوده که بر اساس ظرفیت جرثقیل در طول‌های مختلف تولیدشده و بانام جت یا بچه بوم نیز خوانده می‌شود. در زمان کرایه جرثقیل گاهی لازم است تا طول بوم این ماشین‌ها افزایش یابد. در این زمان جیب بهترین وسیله بوده که بر روی بوم نصب و حداکثر مقدار طول را تا حد قابل‌توجهی بالا می‌برد. در این مطلب بیشتر با جیب جرثقیل و ماهیت این قطعه آشنا می‌شویم.
آشنایی بیشتر با انواع جیب ( جیم ) جرثقیل:
با نگاهی به ماهیت اصلی جیب جرثقیل آن را در چندین مدل مختلف می‌بینیم. جیب‌ها بر اساس ساختار در دو نوع نرده‌ای و تلسکوپی تولیدشده‌اند. ولی ازنظر سیستم دارای ۴ گونه مختلف می‌باشند.
· انواع جیب جرثقیل بر اساس ساختار:
برخی از مدل‌ها از تعدادی نرده جوش‌خورده به هم تولیدشده، اما تعداد دیگری به شکل همان تلسکوپ جرثقیل‌ها هستند. در زمان اجاره جرثقیل‌های سبک از نوع نرده‌ای و در زمان کرایه جرثقیل‌های سنگین بالاتر از ۲۵ تن از نوع تلسکوپی بهره می‌برند. هر دو جیب توانایی افزایش طول را داشته، بدین ترتیب در نوع نرده‌ای دو قطعه به‌صورت متصل‌به‌هم و در نوع تلسکوپی به‌صورت خشاب (کشویی) از داخل هم بیرون آمده و بر طول بوم می‌افزایند و برای استحکام توسط پین‌هایی ثابت می‌شوند.
· انواع جیب جرثقیل بر اساس سیستم:
جیب جرثقیل بر اساس سیستم نیز دارای انواع مستقل جیب، جیب بدون پایه، جیب دیواری و جیب مفصلی است. ارائه بالاترین ظرفیت، طولانی‌ترین دهانه و بیشترین چرخش از مزایای جیب مستقل و قیمت به‌صرفه، قابلیت جابه‌جایی و سهولت نصب از ویژگی‌های جیب بدون پایه است. ولی وجود تکیه‌گاه برای تحمل بار و طراحی مناسب جیب دیواری و امکان چرخش ۳۶۰ درجه و ظرفیت بالا در جیب مفصلی استفاده از آن‌ها را نیز پررونق ساخته است.
معرفی قطعات مختلف جیب:
باآنکه جیب جرثقیل دارای انواع مختلفی است، اما قطعاتی مانند بوم، دکل (ستون)، بالابر متحرک و واگن برقی از مهم‌ترین بخش‌های جیب بوده که در تمامی انواع این بوم کوچک موجود هستند.
جیب جرثقیل توانایی ماشین‌های باربرداری را در حمل بار افزایش می‌دهد، به همین دلیل مدیران پروژه‌ها تمایل فراوانی به استفاده از این قطعات کارآمد دارند. ولی باید قبول کرد به کار بردن این قطعات حساسیت جرثقیل‌ها را در برابر بار افزایش می‌دهد. پس قبل از استفاده از جیب به این نکات مهم توجه نمایید.
· عدم استفاده هم‌زمان از جیب و فلاپ باهدف کاهش خطرات احتمالی
· توجه به کاهش ظرفیت بار مجاز بوم اصلی جرثقیل پس از نصب جیب
· محاسبه وزن اضافه‌شده به بوم جرثقیل پس از پیاده‌سازی جیب
· قابلیت تغییر زاویه جیب پس از نصب بر روی دکل اصلی جرثقیل
· توجه به امنیت محیط در زمان افزایش طول جیب
· کاهش توان باربرداری جرثقیل در صورت افزایش طول و زاویه جیب
· امکان نصب جیب در دو حالت در امتداد بوم یا در زاویه خارج از محور بوم (افست)
· توجه به جدول باربرداری برای جیب در زوایای مختلف آن نسبت به بوم
· استفاده اکید از تبدیل مربوط به جیب بر روی سر بوم
· مونتاژ کامل جیب قبل از نصب روی بوم جرثقیل
· نصب مهار جیب پس از عبور از روی قرقره سر و دو طرف تبدیل‌های مربوطه
· خواباندن جیب‌های تاشو در جرثقیل‌های بوم هیدرولیک در زمان عدم استفاده
چگونگی نصب اصولی جیب بر روی بوم جرثقیل:
متخصصان حرفه‌ای و کارآزموده با در نظر گرفتن فضای کافی به بستن و فیکس نمودن جیب جرثقیل بر روی بوم این ماشین می‌پردازند. باید قبول کرد جیب‌ها فضای زیادی را اشغال می‌کنند که به این موضوع در زمان اجرای آن‌ها باید توجه نمود و چنین مکانی را برای پرسنل نصاب فراهم ساخت. از طرفی دشواری و حساسیت‌های موجود زمان نصب جیب را افزایش داده که این مقدار وقت را نیز در زمان کلی پروژه باید لحاظ نمود.
ضرورت‌های استفاده از جیب جرثقیل:
به دلیل زمان، انرژی و هزینه‌ای که نصب جیب جرثقیل برای پروژه‌ها به همراه دارد، استفاده از آن را فقط به مواقعی که ضرورت حکم می‌کند، واگذار می‌کنند. از این ضرورت‌ها می‌توان به این موارد اشاره نمود:
· عدم کافی بودن بوم برای انجام کارهای ارتفاعی و جابه‌جایی بارها
· نیاز به فضای زیاد بین لبه‌ی بیرونی بوم و قلاب جرثقیل در عملیات اجرای اسکلت فلزی و ساختمان‌سازی
· حمایت از محوطه‌های کوچک‌تر برای انجام کارها در ارتفاع بالا و تکراری
· پشتیبانی از بالابر متحرک در صنایع صنعتی
· نیاز به رسیدن به ظرفیت‌های بالاتر از ۲۵۰ پوند تا ۱۵ تن
ویژگی‌های برتر جیب جرثقیل:
ویژگی‌های قابل‌تأمل و فراوان جیب جرثقیل سبب شده، استفاده از آن موردتوجه مدیران پروژه‌های سنگین و سبک به‌منظور انجام بهینه امور قرار گیرد. از عمده این ویژگی‌های تحسین‌برانگیز می‌توان به تنوع بسیار بالا، امکان استفاده در انواع جرثقیل، قدرت افزایش حداکثری توان ماشین‌های باربرداری و طراحی بسیار ساده و ارگونومیک این قطعه اشاره نمود.
ولی توانایی افزایش بهره‌وری کارگران، کاهش صدمات محل کار، افزایش ایمنی فضاهای کاری، امکان چرخش از طریق قوس یا ثابت شدن به‌منظور ایجاد حرکت جانبی بیشتر نیز استفاده از این قطعه را بسیار موردتوجه نموده است. درنهایت وجود شیب کج به‌منظور پشتیبانی از قفل قرقره ثابت، هزینه و تعداد دفعات تعمیر و نگهداری کمتر و طراحی و ساخت بسیار اساسی، جیب جرثقیل را به قطعه‌ای کارآمد بدل نموده است.